W rodzinie nic nie zginie

kwietnia 21, 2015

W rodzinie nic nie zginie

Dawno, dawno temu, żyła sobie szczęśliwa rodzina. Panowała w niej harmonia, spokój i miła atmosfera, a poszczególni jej członkowie wzajemnie się szanowali i bardzo kochali. Idealny scenariusz dalece odbiegający od realiów ówczesnej familii? Jak obecnie prezentują się relacje między rodzicami a ich dziećmi oraz w jaki sposób członkowie rodziny oddziałują wzajemnie na siebie? Czy możemy mówić o zaspokajaniu podstawowych potrzeb, jak bezpieczeństwo, miłość i prawidłowy rozwój?

Rodzina to najstarsza forma życia społecznego, która ukształtowała się w chwili, kiedy zaczęły tworzyć się pierwsze prymitywne plemiona. Jednakże wtedy nie miała ona podłoża prawnego, zaś sama w sobie stanowiła niewielką wspólnotę przypadkowych osób połączonych ze sobą na przykład poprzez odgórny interes, jakim była walka o przetrwanie i ziemię. Pojęcie to z biegiem lat ewoluowało. Obecnie definiuje się ją jako grupę, której członkowie połączeni są więzami małżeńskimi i rodzicielskimi, a jej zadaniem jest zapewnienie odpowiednich warunków do zaspokajania zarówno duchowych, jak i materialnych potrzeb.

Rodzina to pojęcie, z którym spotykamy się każdego dnia, o różnej jego porze i nie tylko w naszych mieszkaniach, gdzie sami jesteśmy jej członkami, ale także poza murami domowego ogniska. Rodzina stanowi niezwykle ważny element egzystencji. Od niej bowiem rozpoczyna się nasza przygoda z życiem, w niej dojrzewamy i nabywamy rozmaite cechy, które w dużej mierze oparte są na doświadczeniach i obserwacjach. O jej niebagatelnym znaczeniu i istotnej roli wspominają magazyny i czasopisma, telewizja, a także różnorakie portale internetowe. Już sam fakt mówienia o niej w licznych środkach masowego przekazu powinien utwierdzać nas w przekonaniu o jej ważności i uświadomić, że (czy tego chcemy, czy też nie) każdy z nas przynależy do jakiejś rodziny, z którą łączą go trwałe stosunki i więzy krwi.

Egzystencja to seria zależności i powiązań, które wzajemnie na siebie oddziałują. Można je porównać do układanki, w której każdy element pełni ważną rolę, a bez niego harmonia i ład zostają zakłócone. Podobnie dzieje się wewnątrz familii. Jeżeli opiekunowie nie potrafią sumiennie i w sposób rzetelny wypełniać swoich rodzicielskich obowiązków,  nie będą w stanie zaspokoić podstawowych potrzeb swojego potomstwa, co z kolei zaskutkuje niskim poziomem szczęścia u ich dzieci. Zauważmy więc, że jest to typowy ciąg przyczynowo-skutkowy: mamy tu do czynienia z pewną sytuacją oraz jej następstwem.

Szczęście wiąże się z poczuciem wewnętrznego zadowolenia, satysfakcji, sprostania trudnościom, spełnienia w określonej roli. Fundamentem budującym każdą rodzinę jest miłość partnerska między mężem a żoną. Owocem tego uczucia jest wydanie na świat potomstwa, czyli zaspokojenie emocjonalno-rodzicielskich potrzeb współmałżonków, z drugiej zaś strony dotyczy to ukontentowania w sferze seksualnej. W momencie dorastania i dojrzewania potomków niezwykle ważne jest zapewnienie im bezpieczeństwa, opieki, której potrzebują, optymalnych warunków rozwoju, edukacji, a także dawanie możliwości odkrywania swoich zainteresowań i poszerzania horyzontów. Jeżeli powyższe kryteria zostaną spełnione i zrealizowane w sposób powszechnie akceptowany przez społeczeństwo, możemy mówić o szczęśliwej rodzinie.

Szczęśliwe małżeństwo będzie wychowywać swoje potomstwo w atmosferze sprzyjającej pogłębianiu rodzinnych więzi i stosunków między poszczególnymi członkami familii. Może mieć ono swoje odzwierciedlenie we wspólnym spędzaniu czasu podczas posiłków, gier, zabaw, a także w rozwiązywaniu problemów. Przekazywaniu życiowych wartości sprzyja proces socjalizacji, który dotyczy przyswajania przez młodych wiedzy wyciągniętej z obserwowania i naśladowania wzorców postaw i zachowań rodziców, bohaterów książkowych, postaci z kreskówek. Nie da się jednak ukryć, że to opiekunowie mają największy wpływ na  to, co dzieje się w umysłach ich potomków, jakie wartości stawiają na najwyższej pozycji. Mimo to, że nie są w stanie całkowicie kontrolować tychże myśli, to mogą jednak sprawić, żeby były one poukładane, przyzwoite, zgodne z etyką i moralnością.

Dzieci nie wymagają od swoich rodziców wiele. Chcą jedynie czuć się obecni i ważni w ich życiu, a co za tym idzie, odczuwają potrzebę spędzania z nimi czasu, którego nierzadko brakuje. Wielokrotnie wspomina się o wzmożonej aktywności zawodowej kobiet, odchodzi się bowiem od tradycyjnego modelu gospodyni domowej, co z kolei przekłada się na wynajmowanie opiekunek dla swoich pociech czy zwiększonej ingerencji dziadków w wychowanie młodego pokolenia. Każdy dzień tygodnia ma swój utarty schemat, w którym nie ma miejsca na zabawę, czy chociażby wspólne zasiądnięcie przy stole, zaś weekendy to czas, kiedy odpracowuje się dodatkowe godziny. Rodzice rekompensują swoją niedyspozycyjność poprzez wysokie kieszonkowe, drogie prezenty, a każdy zarzut i niezadowolenie ze strony potomstwa odbierają jako niewdzięczność lub odpierają słowami: ,,Przecież trzeba was wyżywić, ubrać, opłacić edukację’’. Nie zdają sobie jednak sprawy, że problem braku czasu jest chyba jednym z największych, unieszczęśliwiających dzieci. 

Czy może być coś gorszego w posiadaniu rodziców niż brak ich zaangażowania w wychowanie? Pieniądze nie są w stanie zastąpić prawdziwego rodzicielstwa, miłości, ciepła i poczucia bezpieczeństwa, a jedynie wykreować w młodych przeświadczenie, że wszystko można za nie kupić oraz że stanowią źródło nieskończonych dóbr. Pieniądze nie przytulą, nie zaśpiewają kołysanki przed snem, nie przeczytają książki, za to usidlą i zniewolą. Mimo tej smutnej prawdy, nadal pełnią rolę fundamentu, na którym tworzy się relacje, buduje wzajemne stosunki. Nie twierdzę jednak, że można żyć godnie bez pieniędzy. Zaspokajają one nasze podstawowe potrzeby, abyśmy mogli poprawnie funkcjonować w społeczeństwie.

Umiejętność rozumowego podejścia do życia kwalifikuje nas jako homo-sapiens i tym samym odróżnia od zwierząt. Jako istoty człowiecze mamy prawo do błędów- to naturalnie ludzka cecha. Z wiekiem uczymy się ich nie popełniać, a doświadczenie pozwala nam eliminować własne wady oraz kształtować poglądy i wartości. Z własnych potknięć wyciągamy naukę, wnioski. Życie to ciągłe przyswajanie teorii, która przeplata się z praktyką. Naśladujemy pewne wzorce, do których staramy się upodobnić. Z reguły są to gwiazdy estrady, superbohaterowie lub starsze pokolenia. Jako rodzice chcemy, aby nasze dzieci były szczęśliwe w sposób, w jaki sami tego od nich oczekujemy. Sądzimy, że wiemy lepiej, co jest dla nich dobre. Z góry zakładamy, że będzie on/a szczęśliwy/a jako wysokiej rangi urzędnik, lekarz, prawnik, adwokat, podczas gdy marzeniem syna/córki jest bycie kucharzem, strażakiem, czy policjantem. Opisane przeze mnie zjawisko jest dość powszechne w rodzinach, w których opiekunowie wymagają od swoich podopiecznych, by ci spełniali ich marzenia, pragnienia, ambicje których oni sami nie mogli zrealizować w młodości z powodu trudnych sytuacji życiowych. Nie zastanawiają się jednak, że takim sposobem nie tylko zachowują się egoistycznie, ale także krzywdzą swoje dziecko.

O byciu szczęśliwą rodziną można by mówić bez końca. Na stan ten składa się mnóstwo czynników. Ja jednak przedstawiłam te najbardziej istotne według mnie, a mianowicie umiejętność rozumienia i zaspokajania potrzeb dziecka, budowanie wzajemnych relacji, wspólne spędzanie czasu oraz zdolność komunikowania się ze sobą. Oczywistym jest, że każdy z opisanych przeze mnie aspektów ciągnie za sobą kolejne elementy pewnej kompozycji. Dzięki temu całość tworzy ustalony schemat, stricte zwartą konstrukcję, która przetrwa wzloty i upadki pod warunkiem, że została zbudowana na twardym gruncie. Fundamentem zaś tej ,,budowli’’ jest umiejętność słuchania, empatii, obdarzanie się sympatią oraz okazywanie sobie uczuć w postaci miłych gestów, słów...